Czasy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, choć często kojarzone z deficytami i ograniczeniami, były również okresem, w którym polski design przeżywał swój rozkwit. Powstało wówczas wiele przedmiotów codziennego użytku, które do dziś fascynują swoją formą, funkcjonalnością i unikalnym charakterem. Polski design PRL to nie tylko meble czy ceramika, ale również szkło, metaloplastyka, a nawet zabawki, które świadczą o kreatywności i pomysłowości polskich projektantów.
Narodziny polskiego wzornictwa przemysłowego w PRL
Po drugiej wojnie światowej konieczne było odbudowanie kraju i zaspokojenie podstawowych potrzeb społeczeństwa. W tym kontekście rozwój wzornictwa przemysłowego stał się kluczowy. Powstawały instytuty wzornictwa, które miały za zadanie kształtować estetykę produkowanych dóbr i podnosić ich jakość. Polscy projektanci stawiali na prostotę, funkcjonalność i użyteczność, często wykorzystując dostępne materiały w innowacyjny sposób. Wiele z tych projektów, mimo ograniczeń technologicznych, cechowała ponadczasowa elegancja i wysoka jakość wykonania.
Ikony meblarstwa z epoki PRL
Okres PRL obfitował w ikoniczne meble, które do dziś znajdują się w wielu polskich domach, a także są poszukiwane przez kolekcjonerów. Szczególnie popularne były meblościanki, które pozwalały na efektywne zagospodarowanie przestrzeni w niewielkich mieszkaniach. Charakterystyczne były również fotele uszaki, idealne do czytania i odpoczynku, oraz stoły z rozkładanymi blatami, które sprawdzały się podczas rodzinnych uroczystości. Warto wspomnieć o meblach modułowych, które dawały dużą swobodę aranżacji. Projektanci tacy jak Józef Chierowski czy Janusz Kaniewski stworzyli meble, które stały się synonimem dobrego gustu i funkcjonalności tamtych lat.
Krzesła, które zrewolucjonizowały wnętrza
Wśród mebli PRL, krzesła zajmują szczególne miejsce. Krzesło typu „skoczek” czy „koło” to przykłady projektów, które dzięki swojej lekkiej konstrukcji i charakterystycznym nogom, wniosły powiew świeżości do ówczesnych wnętrz. Krzesła z giętego drewna, często inspirowane skandynawskim wzornictwem, charakteryzowały się komfortem i estetyką. Wiele z tych projektów powstawało w fabrykach takich jak Famor czy Goplan.
Szkło i ceramika – artyzm w codziennym użytku
Polskie szkło i ceramika z okresu PRL to kolejny obszar, w którym polscy projektanci osiągnęli znaczące sukcesy. Huty szkła takie jak Huta Julia czy Huta Niemen produkowały unikatowe wazony, kieliszki i patery, często zdobione unikalnymi technikami. Charakterystyczne dla tego okresu były szkła sodowe w intensywnych kolorach, takie jak bursztynowe czy kobaltowe. Podobnie było z ceramiką – przedmioty z Zakładów Porcelany Stołowej Ćmielów czy Krzysztof do dziś zachwycają formą i zdobnictwem. Serwisy kawowe czy zastawy stołowe były często zdobione ręcznie malowanymi wzorami, co nadawało im indywidualny charakter.
Lampy, które rozjaśniały domy
Oświetlenie w czasach PRL również ewoluowało. Powstawały lampy stołowe, wiszące i kinkiety, które oprócz funkcji praktycznej, pełniły również rolę dekoracyjną. Charakterystyczne były lampy z abażurami z tkaniny, często o geometrycznych kształtach, a także lampy w stylu mid-century modern, z metalowymi podstawami i szklanymi kloszami. Lampy z fabryki Polam czy LUMEN do dziś są cenione za swój design i jakość wykonania.
Złota era polskiego designu – podsumowanie
Choć minęło wiele lat od czasów PRL, polski design tamtego okresu wciąż inspiruje i cieszy. Ikony designu PRL to dowód na to, że nawet w trudnych warunkach można tworzyć przedmioty piękne, funkcjonalne i ponadczasowe. Dziś wiele z tych projektów przeżywa swój renesans, trafiając do nowoczesnych wnętrz i przypominając o bogactwie polskiej myśli projektowej. Renowacja mebli PRL czy poszukiwanie unikatowej ceramiki staje się coraz popularniejsze, co świadczy o docenieniu dziedzictwa tamtych lat.
