Choroby skóry, takie jak atopowe zapalenie skóry (egzema) i łuszczyca, dotykają milionów ludzi na całym świecie, znacząco wpływając na jakość życia. Choć obie są przewlekłymi schorzeniami zapalnymi skóry, różnią się mechanizmami powstawania, objawami i sposobami leczenia. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla skutecznego zarządzania nimi i poprawy zdrowia skóry.
Czym jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry, często określane jako egzema, to przewlekła, nawracająca choroba zapalna skóry, która charakteryzuje się suchością skóry, świądem i stanem zapalnym. Jest to schorzenie o podłożu alergicznym, często występujące rodzinnie, powiązane z innymi chorobami atopowymi, takimi jak astma oskrzelowa czy alergiczny nieżyt nosa. U osób z AZS bariera skórna jest osłabiona, co prowadzi do utraty wody i zwiększonej podatności na czynniki drażniące oraz alergeny.
Objawy atopowego zapalenia skóry
Typowe objawy AZS to:
* Silny świąd, często nasilający się w nocy, prowadzący do drapania i wtórnych infekcji.
* Suchość skóry (xerosis cutis).
* Rumieniowe zmiany zapalne, które mogą być sączące lub łuszczące się.
* Lokalizacja zmian jest zmienna w zależności od wieku – u niemowląt często obejmuje twarz i skórę głowy, u starszych dzieci i dorosłych typowe są zgięcia łokciowe i kolanowe.
Czym jest łuszczyca?
Łuszczyca to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która przyspiesza cykl życiowy komórek skóry. Zamiast złuszczać się w ciągu miesiąca, komórki skóry tworzą się w ciągu kilku dni, gromadząc się na powierzchni skóry, tworząc grube, srebrzyste łuski na czerwonych, zapalnych plamach. Łuszczyca może dotyczyć różnych części ciała, w tym skóry głowy, łokci, kolan, a także paznokci.
Objawy łuszczycy
Główne objawy łuszczycy to:
* Charakterystyczne blaszki łuszczycowe: dobrze odgraniczone, uniesione, czerwone plamy pokryte srebrzystą łuską.
* Świąd lub pieczenie w miejscach zmian.
* Suchość i pękanie skóry, które może prowadzić do krwawienia.
* Zmiany mogą pojawiać się symetrycznie na ciele.
Różnice między atopowym zapaleniem skóry a łuszczycą
Podstawowa różnica tkwi w mechanizmie powstawania. AZS jest chorobą alergiczną, podczas gdy łuszczyca jest chorobą autoimmunologiczną. Objawy mogą być podobne, np. świąd, ale wygląd zmian jest zazwyczaj odmienny. AZS częściej objawia się jako sucha, swędząca skóra z rumieniowymi wykwitami, podczas gdy łuszczyca charakteryzuje się grubymi, srebrzystymi łuskami na czerwonych plamach. Lokalizacja zmian również może być wskaźnikiem – AZS często dotyczy zgięć, podczas gdy łuszczyca częściej pojawia się na wyprostnych powierzchniach kończyn.
Jak dbać o skórę z AZS i łuszczycą?
Zarówno w przypadku atopowego zapalenia skóry, jak i łuszczycy, kluczowa jest odpowiednia pielęgnacja skóry i unikanie czynników wywołujących zaostrzenia.
Podstawy pielęgnacji skóry
- Nawilżanie: Regularne stosowanie emolientów, czyli preparatów nawilżających i natłuszczających skórę, jest absolutną podstawą. Emolienty pomagają odbudować barierę skórną i zapobiegają nadmiernej utracie wody. Należy wybierać produkty bezzapachowe i hipoalergiczne.
- Kąpiele: Krótkie, letnie kąpiele zamiast długich i gorących. Po kąpieli skórę należy delikatnie osuszyć ręcznikiem, a następnie od razu nałożyć emolient, gdy skóra jest jeszcze lekko wilgotna.
- Unikanie czynników drażniących: Należy unikać drapiących ubrań (wełna), agresywnych detergentów, perfumowanych kosmetyków oraz silnych środków czyszczących.
Leczenie atopowego zapalenia skóry
Leczenie AZS obejmuje stosowanie miejscowych preparatów przeciwzapalnych, takich jak kortykosteroidy lub inhibitory kalcyneuryny, które przepisuje lekarz. W cięższych przypadkach stosuje się leczenie ogólne, w tym leki immunosupresyjne lub terapie biologiczne.
Leczenie łuszczycy
Leczenie łuszczycy jest zróżnicowane i zależy od jej nasilenia. Obejmuje terapie miejscowe (maści, kremy z kortykosteroidami, analogami witaminy D, retinoidami), fototerapię (naświetlanie promieniami UV) oraz leczenie ogólne, w tym leki immunosupresyjne, retinoidy doustne i nowoczesne terapie biologiczne, które celują w konkretne mechanizmy immunologiczne.
Dieta i styl życia w chorobach skóry
Chociaż nie ma uniwersalnej diety cud, wiele osób z AZS i łuszczycą zauważa poprawę po wprowadzeniu pewnych zmian w stylu życia i diecie.
Co może pomóc?
- Dieta przeciwzapalna: Bogata w kwasy tłuszczowe omega-3 (ryby morskie, siemię lniane), antyoksydanty (owoce, warzywa).
- Unikanie potencjalnych alergenów i czynników prowokujących: W przypadku AZS może to być nabiał, gluten, jaja. W łuszczycy niektóre osoby reagują na alkohol, czerwone mięso. Warto prowadzić dzienniczek żywieniowy, aby zidentyfikować indywidualne czynniki.
- Redukcja stresu: Stres jest częstym czynnikiem prowokującym zaostrzenia obu chorób. Techniki relaksacyjne, joga czy medytacja mogą przynieść ulgę.
- Odpowiednia ilość snu: Regeneracja organizmu jest kluczowa dla zdrowia skóry.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
W przypadku pojawienia się nowych zmian skórnych, nasilenia istniejących objawów, wystąpienia silnego świądu uniemożliwiającego normalne funkcjonowanie, czy podejrzenia infekcji bakteryjnej lub grzybiczej, konieczna jest konsultacja z lekarzem dermatologiem. Wczesna i prawidłowa diagnoza oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia są kluczowe dla długoterminowego zarządzania atopowym zapaleniem skóry i łuszczycą oraz utrzymania dobrego zdrowia skóry.
